Disjointed Incrementalism

na sterke twijfels te hebben geuit over het rationele model, zowel wat de haalbaarheid als de onderliggende theorie betreft, hebben critici een alternatieve visie op het planningsproces voorgesteld. De termen incrementalisme, onsamenhangend incrementalisme, modderen door, en opeenvolgende beperkte vergelijkingen zijn gebruikt voor een alternatieve benadering, waarvan Lindblom de meest prominente pleitbezorger is geweest.7

Lindblom is van mening dat waardeverheldering in het begin, hoewel ze in principe aantrekkelijk klinkt, meestal niet praktisch is. Waar het om gaat is het bereiken van overeenstemming over doelstellingen. Politiek is immers “de kunst van het compromis”, niet de kunst van het optimaliseren. Hij stelt voor dat het volledige uitgebreide model niet in het scala van mogelijke acties moet worden opgenomen. Eerder, stelt hij, zouden planners snel moeten komen tot een korte lijst van serieuze mogelijkheden en zich daarop moeten richten. Hij stelt dat planners en beleidsmakers sterk moeten worden beïnvloed door precedenten en ervaringen en dat zij de voordelen moeten erkennen van beleidsopties die marginale of incrementele veranderingen ten opzichte van eerder beleid vertegenwoordigen. Het argument voor een nadruk op marginale verandering is tweeledig. Ten eerste, een beleid dat slechts een aanpassing of fine-tuning van een eerder beleid is, is veel meer kans op acceptatie dan een beleid dat een radicale afwijking is. Ten tweede vereisen marginale of incrementele aanpassingen minder kennis en theorie. Zelfs als we niet echt weten waarom een beleid of een programma functioneert zoals het doet, kunnen we vaak zien dat als we het op deze manier aanpassen, het waarschijnlijk beter zal functioneren. In Lindblom ‘ s frase is het rationele model “hebzuchtig voor feiten”:

het kan alleen worden geconstrueerd door middel van een grote verzameling feiten. … In tegenstelling, de vergelijkende methode zowel bezuinigt op de behoefte aan feiten en richt de aandacht van de analist op alleen die feiten die relevant zijn voor de fijne keuzes geconfronteerd door de beslisser.8

de hebzucht naar feiten is geen klein punt. Het verzamelen van feiten kost tijd en geld, en soms kunnen de feiten niet worden gehouden, ongeacht hoeveel moeite wordt besteed. Soortgelijke waarnemingen kunnen worden gedaan met betrekking tot de theorie. Bouwtheorie kost tijd en geld, en soms, als alles gezegd en gedaan is, zullen alternatieve theorieën even plausibel blijken. Waar moet je dan op vertrouwen? Misschien is het het beste om te vertrouwen op de verfijning van onsamenhangend incrementalisme. Piano tuning is een incrementeel proces en het lijkt te werken.

de argumenten voor de incrementele, of warrige-through-benadering zijn krachtig, en de meeste voorstanders van het rationele model zullen toegeven dat er momenten zijn waarop incrementalisme de meest praktische route is. Maar het moet gezegd worden dat er een belangrijke situatie is waarin de incrementele aanpak niet goed is—de situatie waarin een besluit moet worden genomen om een nieuwe richting in te slaan. Als het probleem nieuw is, is het moeilijk te zien hoe een incrementele aanpak kan werken. In de jaren zestig begonnen de Verenigde Staten het probleem van de verwijdering van kernafval aan te pakken. Er was gewoon geen bestaand programma dat stapsgewijs kon worden aangepast om te gaan met een probleem dat een decennium eerder niet had bestaan. Misschien is de reden dat we honderdduizenden “hete” brandstofstaven in tijdelijke opslag hebben op tientallen locaties in het hele land juist omdat we de incrementele aanpak hebben gekozen.De criticus van het incrementele model zou ook kunnen beweren dat een te grote afhankelijkheid van de incrementele benadering een te grote afhankelijkheid kan maken van precedenten en ervaringen uit het verleden en dus blind kan zijn voor waardevolle nieuwe ideeën. Dus sterk vertrouwen op incrementalisme kan leiden tot overmatige voorzichtigheid en gemiste kansen.

tot op zekere hoogte kan de keuze tussen het rationele model en het incrementele model een uiting zijn van de bereidheid om risico ‘ s te nemen. Het rationele model kan de hoop op grote winsten inhouden omdat terug te gaan naar het begin een nieuwe en veel superieure benadering kan opleveren. Maar als men teruggaat naar het begin en alles verkeerd doet, is er de mogelijkheid van grote verliezen. De incrementele aanpak, door vast te houden aan de leuning van ervaring en precedent, vermindert de kans op zowel grote winsten als grote verliezen. Tabel 19-1 geeft een overzicht van de omstandigheden waarin men het ene of het andere model zou kunnen bevoordelen.

TABEL 19-1 Die Model te Gebruik

Gunsten Rationele Model Gunsten Incrementele Model