Martijn Vroemen beschrijft in zijn Handboek Teamcoaching – helpen zonder bemoeizucht het door Chris Argyris en Donald Schön ontwikkelde model van het verschil tussen de toegepaste opvatting (theory-inin-use) en de aangehangen opvatting (espoused theory):
Espoused theory en theoriy-in-use
Chris Argyris en Donald Schön stellen in hun onderzoek naar leerprocessen, dat er bij mensen veelal een verschil is tussen wat zij zeggen te doen en wat ze werkelijk doen. Dit is niet opzettelijk, we (eigenlijk iedereen) doen dit onbewust. We zeggen (denken) dat we hulpvaardig zijn, maar dat blijkt niet uit de praktijk. We vinden onszelf ruimdenkend, maar oordelen erop los.
Het gaat hier niet alleen om het verschil tussen beloven en doen, of tussen theorie en praktijk. Volgens Argyris en Schön hanteren mensen twee praktijktheorieën: de espoused theory, de aangehangen opvatting en de theory-in-use, de toegepaste opvatting. Het belang van deze toespitsing is dat deze verklaart dat mensen niet per ongeluk iets doen wat niet consistent is met hun beweringen, ze doen tid vanuit een verborgen – en onbewuste opvatting. Dus als je iemand erop wijst de aangehangen opvattingen te schenden, volgt er een rationele verklaring voor het afwijkende gedrag. Dan wordt de toegepaste opvatting verdedigd. Jij beweert bijvoorbeeld als teamcoach dat je geen ongevraagde adviezen geeft en je kunt ook uitleggen waarom dit slecht is. Dat is je espoused theory. Word je er vervolgens op gewezen dat je wel ongevraagde adviezen geeft, dan kun je vast heel goed uitleggen waarom. Dat is je theory-in-use.
En, nog ingewikkelder: psychologen hebben met overdonderend bewijs vastgesteld dat onze opvattingen heel vaak pas na het gedrag gevormd worden en er dus niet logisch aan vooraf gaan. We vinden iets omdat we het doen, in plaats van dat we iets doen omdat we het vinden! Je voelt ‘m waarschijnlijk al: afspraken die we maken, we kunnen er volledig achter staan: onze espoused theory. Als de praktijk anders uitpakt, vinden we dat ook weer logisch en verklaarbaar: onze theory-in-use.
Bron: Handboek Teamcoaching – helpen zonder bemoeizucht, Martijn Vroemen
- modellen
- motivatie